Nancy M. Robinson, Washington Üniversitesi
Çev. Rahime EDİBALİ
Her ne kadar olgunlukta diğer çocuklarınkiler ile aynı seviyede olmasalar da bazı kritik alanlarda, kandi varlıklarının farkındalıklarında, bahşedilmiş yetenekli olan çocuklar diğerlerinden farklılık gösterirler.
BAHŞEDİLMİŞ YETENEKLİ GENÇLER DİĞERLERİNDEN DAHA FAZLA KORUNMALIDIRLAR?
Bunun cevabı, kısaca hayırdır. Aslında grup olarak daha güçlü olurlar. Natioanl Association For Giftted Childre, tespitine göre böyledir. Yüksek kabiliyetli gençler en azından grubun diğer gençlerinden dah fazla, dengelidirler. Bu durumlar şunlardır:
- Diğerlerine göre daha fazla entellektüel ve ilridirler. Dolayısıyla sosyal çevreleri, ilgi alanlarına, dillerine ve kişisel alanlarına göre ayarlanırlar.
- Öğrenme ve anlayış kabiliyetlerine uymayan okullar
- Kişisel gelişimleri benzersizdir.
- Yaratıcılıklarında, enerjilerinden, yoğunluklarından kaynaklanan gerilimleri, yaşıtlarına göre beklenenden fazladır.
- Aynı zamanda hem “hherkes gibi olma” istekleri arkadaş bulma esnasındaki çabalarında bu düşünceyi inkar eder.
- Yerel ve ulusal çevreleri, genellikle entellektüel olmayan, destekleyici olmayan negatif ortamlardır.[1]
YAŞITLARI İLE ORTAK SOSYAL İHTİYAÇLARI
Bahşedilmiş yeteneği olan çocukların sosyal ihtiyaçları, diğer çocuklarınkinden farklı değildir. İstikrarlı ve güvenilir aile ortamı, birisinin sevgisine, desteğine güvenebilme ihtiyaçları, tüm çocuklarınki ile ortaktır. [2]
Anlama hızlarına uygun bi okul, özel yeteneklerine ilgi alanlarını geliştirecek fırsatlar, diğerlerinin de istediği, günlük yaşam kuralları ve yaşam kurallarına uygun olarak ayarlanmış bağımsızlık, sıcak aile ortamı. Beklentileri yüksek ama imkansız olmayan öğretmenlkerin varlığı faydalı olacaktır. [3]
GRUBA ÖZGÜ EŞSİZ OLMAYAN SOSYAL İHTİYAÇLAR
Çocuklar büyüdükçe, sosyal ağları da artar. Aile içinde bile, eğer ailelerde ana-bablar veya kardeşler, aynı özelliğe sahip değilllerse, ilişkiler zayıf kalabilir. Eğer ana-babalar eğitim sistemine hakim değillerse ortaya sorun çıkar. İyi kaplli, sabırlı çocuklar bile kızgın, negaitif , hatta bazı durumlarda küstah bile olabilirler. Sonuçta bahşedilmiş özel yeteneği olan çocuklar bile, “herkes gibi olma” amacını tercihedebilrler. Zeki öğrenciler yanlış tercihte bulunabilrler.
GELİŞİMSEL ASENKRONİ
Tanım olarak ortalama bir gencin gelişiminin oldukça yüksek de olmayan düşük de olmayan boyutlarıdır. Bahşedilmiş özelliği olan öğrencinin tipik çapı, yaşının üstünde veya altında oolabilir. Bazıları istisnai olarak yüksek bazıları da ortalamadır.
BAHŞEDİLMİŞ ÖZEL YETENEĞİ OLAN ÇOCUKLARDA SOSYAL KONULAR
Yukarıda bahsedilen özellikler sebebiyle, bahşedilmiş özel yeteneği olan çocuklarda çok az konu düzenlilik gösterir.
- Rekabet edebilecekleri arkadaş bulmada, yakın arkadaşları ile istikrarlı ilişkilerde başarısız olurlar, yanlızlık çekerler. Bu çocuklar populer ve kabul edilebilir oldukları halde böyledirler. Arkadaş bulmada yaşanan güçlük, çok fazla stres yapmaz. Bahşedilmiş yetenekli çocuklar, dillerini konuşan, şakalarını anlayanları aramazlar.candan arkadaş arayışı olanlardır. Duygularını payalaşan, endişelerini, sırlarını paylaşanların yanında olurlar, hep yakın arkadaş olarak kalırlar.
- Ne kadar zeki olurlarsa, o kadar büyük arkadaş ararlar. Kendilerini farklı olarak gören çocukladır.
- Sosyal ilişkilerini karşılamayan durumlarda çekilme, uzaklaşma davranışı sergilerler.
- Okul sıkıntısıyla baş etmede tali yollar bulma, hayal kurma da dahil olmak üzere, yavaş anlayan öğrencilere karşı sabırsızlık gösterme, ev ödevlerine isyan etme görülür. Kimi zaman da çarpma veya heceleme kurallarını anlayan öğrenciler, tekrar etmeye ihtiyaç duymazlar. Bu da sonra kendilerini kötü etkiler.
- Depresyon ve gelecekten umutsuzluk, “aynı yaştakilerin” bitmeyen tükenmeyen yılları kafaları karıştırır.
Enetellektüel olmayan, okuma yazmanın önemini bilmeyen bir toplumda, bahşedilmiş özel yeteneklere sahip olmak, ayıpmış gibi algılanır.[4]
Çocuğun lise çağına geldiğinde yeni çevresinde, yüzmezse batacağını bilmesi önemlidir. Çünkü aksi takdirde, “nirvana “ idealler, çocuğu Peter Pan hikayesindeki gibi “asla var olmayan ülkede” büyümesine hiç ikna etmez. [5]
1989’da Buesher’in incelediği gençler, adolansanların lisede kendilerine faydalı göredüğü şu stratejileri izlediklerini gözlemlemiştir:
- Başkanlarının anladığınızdan daha azını biliyormuş gibi davranmak.
- Beyinden iberetmiş gibi davranmak
- Dilinizi ve davranışlarınızı gerçek kabiliyetinizi maskeleyecek şekilde değiştirin.
- Bahşedilmiş özel yetenekli çocuklar için dizayn edilen progrmalardan uzak durun.
- Yaşın önemli olmadığı toplumsal aktivitelere katılın.
- Okulun dışında kabiliyetlerinizi geliştirin.
- Okulda akademik olmayan alanlarda başarılı olmaya çalışın.
[1] Nancy M. Robinson, Giftted Children, sy. 34
[2] Nancy M. Robinson, Giftted Children, sy. 34
[3] Nancy M. Robinson, Giftted Children, sy. 35
[4] Sy. 41
[5] Sy. 46
