SAVAŞ NEDİR?
Bu makalede incelenen Hibrit Savaş konusunun öncelikle tanımlanmasına çalışılmıştır. İkinci bölümünde Hibrit Savaş tanımlanmasına giren konuların açıklaması üzerinde durulmuştur. Üçüncü aşamada ise dünyada gelişen Hibrit Savaş örnekleri incelenmiştir.
Milletlerarası mücadele konusunda dünya tarihine bir göz atılınca ne görürüz? Çağlar ötesinden beri milletler ve topluluklar arasında devam eden hâkimiyet mücadelesinde daima ideolojik bir taban mevcuttur. İdeolojik yapıları farklı milletler tarih boyu daima birbirleri ile mücadele içinde bulunmuşlardır. Adları unutulmuş, varlıkları fosil ve tarihi kalıntılardan anlaşılan toplumlar, kendilerinden daha haklı ve üstün olan topluluklara karşı mağlubiyetle tarih olmuşlardır. Mücadele ideolojiler kavgasından ibarettir.
Millet mücadelesinin temeli, milleti hayal ettiği hedeflere götürmek için, huzur içinde ve yüksek hayat seviyelerinde yaşatmak için, tespit edilen idealler uğruna yapılan bir mücadeledir. Mücadele, esas itibari ile hayal edilen yüksek hayat seviyesini gösteren medeniyete ilerlemek için milletin yoluna çıkan engelleri ortadan kaldırma mücadelesidir. Esas itibariyle Millet mücadelesinin hedefi milletin demokratik yollardan iktidara gelmesini sağlamaktır. Milletin problemlerinin çözümü, onu layığı ile temsil eden güçlü bir iktidar tarafından yapılabilir. Dünya hâkimiyetine doğru şekillenen iktidar mücadelesi gelişen ve değişen teknolojik imkânlar ve vasıtaları kullanmak mecburiyetindedir. Milletin zaferi, haklı bir ideolojiye sahip, doğru bir metot ile ehliyetli ve liyakatli kadroların demokratik yollardan iktidara gelmesi ile mümkündür. Haklı bir fikir, doğru bir metot yeteri kadar maddi imkânlarla desteklenmediği sürece zafer kazanmak mümkün değildir.
Çağımızda klasik cephe savaşları yerine daha farklı mücadele metotları geliştirilmiştir. Klasik konvansiyonel mücadele usulleri değerini yitirmeye başlamıştır. “Harp hiledir” tanımına göre hileli mücadele yolu tercih edilmeye başlanmıştır. Konvansiyonel mücadele metodu satranç oyununa benzer. Satrançta kullanılan hamleler bellidir, hile kullanılmaz. Gücü ve kabiliyeti, becerisi olan satrancı kazanır. Yeteri kadar teknolojik ve lojistik destek ile ve yüksek bir komutanlık becerisi ile bilinen klasik savaşlar kazanılmaktadır. Ama, çağımızda harpte hile kullanmak kaçınılmaz hale gelmiştir.
Dünyada yaşayan milletler savaşların ne zaman ve nasıl ilan edileceği konusunda uluslararası anlaşmalar yapmışlardır. Bu anlaşmalara göre harpte kullanılacak ve kullanılmayacak silahlar belirlenmiştir. Yasaklanmış olan silahların kullanılması halinde, bunu yapanlara karşı belirlenmiş yaptırımlar vardır. Örneğin, kimyasal silahlar ve nükleer silahların kullanımı yasaklanmıştır. Genel olarak dünyayı yaşanmaz hale getirecek, bütün insanlığı ve canlı hayatı ortadan kaldıracak derecede zararlı olan silahların kullanılması yasaklanmıştır. Ayrıca teröristler de canlı bir savaş aleti olarak, taktik bir malzeme gibi kullanılmaktadır. Bu silahları kullanan ülkeler, diğer bütün milletlere karşı derinden savaş açmış olmaktadır. Çağımızın mücadele anlayışını kavramak için konuyu daha yakından incelemek gerekir. Bunu adı “Hibrit Savaş”tır.
HİBRİT SAVAŞ NEDİR?
Hibrit savaş, bilinen konvansiyonel savaşlardan daha karmaşık ve uzun soluklu bir savaştır. Hibrit savaş tanımlaması üzerine yapılan çalışmalardan anlaşıldığı üzere bu savaş biçimi aslında insanlık tarihi kadar eski bir uygulamadır. Eskilerde uygulanan bu metotlar, yeni dünyada Hibrit Savaş diye adlandırılmıştır. Hibrit savaş konusunda yapılan araştırmalar ve yazılanlar daha çok hibrit savaşın tanımlanması üzerine yoğunlaşmıştır. Henüz sistemli bir şekilde yerine oturtulmuş bir tanımın yapılamamış olması bu konudaki görüşlerin bulanık ve dağınık olması ile neticelenmiştir.
Hibrit savaş tanımı içinde gayri nizami ve hukuk dışı uygulamalar barındırdığı için, konvansiyonel savaş kuralları içinde yer almamıştır. Savaşan güçler sadece cephede karşı karşıya gelen milli orduların savaşı değildir. Hibrit savaşı sevk ve idare eden güç, arka planda yer alan düzenli ordu ve devlettir. Devletin düzenli orduları hibrit savaş içinde çoğu kez gözlemci gibi davranmakta ve siyasetin öncülüğünde takip etmektedir. Savaşın bitirilmesi ile kazanan devlet yeni siyasi iktidarı oluşturup görevi yeni kurulan devlete devretmiş olacaktır.
Hibrit savaşın hazırlık aşaması sosyal mühendislik çalışması ile gerçekleşmektedir. Bu konuda eğitim alanında akademik çalışmalara başlanmış olduğu görülmektedir. NATO teşkilatı ve bazı askeri yönetimler hibrit savaşın detayları hakkında ciddi çalışmalar yapmamış görünümündedir. Hibrit savaş konusu uluslararası mücadelede yeni gündeme gelmiş olduğundan askeri eğitimlerde yerini tam olarak alamamış görünümündedir. Hibrit savaşın hedefi cephede konuşlanmış bir ordu değil topyekûn millettir. Milleti var eden belli başlı unsurlar hibrit savaşın hedefidir. Kullanılan vasıtalar yolu ile hasım düşmanı, kuvvet kullanan gücün isteklerine razı hale getirmek asıl hedeftir. Savaş milletin bütün hayati kaynakları üzerinde yıkıcı ve erozyona uğratıcı sonuçlar oluşturmaktadır. Savaş hali ile barış hali arasında netlik yok olmuştur. Toplum barış içinde yaşarken bir anda kendini savaş içinde bulabilmektedir. Bu savaş bir kere başladıktan sonra tanıdık olmayan şablonlarla ilerlemeye devam etmektedir. Kaos ile başlayan huzursuzluk, silahlı çatışmaya, yabancı bir devletin müdahalesine ülkeyi kurban edebilir.
Hibrit tehditler doğrudan siyasi iktidara yönelik olarak geliştirilmektedir. Siyasi iktidarın hibrit tehditlere karşı gerekli hazırlığı yapmış ve tedbirlerini almış olması gerekir. Bu tehditler nelerdir? Hibrit tehditler:
1-Uluslararası ekonomik yaptırımlar ve tehditler.
2- Ticari tehditler ile, yanıltıcı ekonomi politikaları önerileri ile hayat pahalılığı meydana getirmek ve halkın ekonomik hayatını bozmak.
3- Diplomatik çalışmalar yaparak uluslararası ekonomik kaynakları, diğer sosyal ittifakları bozmak.
4- Siber saldırılar ile sosyal ve ekonomik hayatı bulandırmak.
5- Terörizmi kullanarak, korku, sabotaj, hayati tehditler ile sivil hayatın emniyetini ortadan kaldırmak.
6- Son olarak askeri güçleri kullanarak vekalet savaşı ile elde edilen sonuçları toplayıp, siyasi iktidarı ele geçirmek.
2007 yılında yayınlanan makalesinde güvenlik uzmanı Frank Hoffmann, hibrit savaşı şöyle tanımlıyor: “Konvansiyonel silahların, düzensiz taktiklerin, terörizm ve kriminal davranış ve taktiklerin herhangi bir düşman tarafından eş zamanlı olarak politik hedeflere ulaşma gayesiyle savaş alanlarında Kullanılması”dır. Bu tanımlama bize göre eksiktir.
Bize göre Hibrit Savaş; “Bütün canlı varlıkların ve medeniyet unsurlarının yok edilmesinde sınır tanımayan; Kara, Hava ve Denizde kullanılan konvansiyonel silahların, askeri taktiklerin; terörizm ve kriminal olayların, uzay teknolojilerinin, insan ve toplum hayatının ekonomik, sosyal ve psikolojik yapılarının yok edilmesine yönelik asimetrik ve gayri nizami taktiklerin; sibernetik silahların eş zamanlı olarak, düşman güçlerin siyasi hâkimiyetini sağlamak üzere meşru ya da gayrimeşru kuvvet kullanılarak devletin ele geçirilmesidir.”
Devam edecek
