YAPILAN ANLAŞMALARIN YASAL YÜKÜMLÜLÜKLERİ DESTEKLEMESİ GEREKİR
Türkiye’nin Akdeniz’deki ayrıcalıklı ekonomi kuşağındaki haklarını koruması için acilen adım atması gerekiyor. Ayrıcalıklı ekonomik bölge (exclusive economic zones)1800 km2 lik bir alan. Cihat yaycı, Libya, İsrail ve Lübnan ile anlaşma yapılabileceğini açıkladı. Ankara Üniveristesi’nde verdiği panelde konuşan Yaycı, halihazırda uluslararası hukukun alt üst olduğunu söyledi. Eğer Yunanistan, Mısır ve Güney Rum Kesimi ile denizcilik anlaşma imzalansa Cirist’ten Meis’e kadar olan kıyıda karmaşa olacak. Bu anlaşmaların politik, ekonomik, yasal yükümlülükte desteklenmesi gerekir.(Daily News 3 Haz. 2019)
KIBRIS AB’NİN 50 YILLIK YILLIK ENERJİ İHTİYACINI KARŞILAR
Girne Amerikan Üniversitesi Uluslararası Araştırma Merkezi MüdürüDr. Sadık Akyar, Doğu Akdeniz’in çanağındaki doğalgaz miktarının AB’nin 50 yıllık doğalgaz ihtiyacını karşılayabileceğini ifade etti.
Türkiye, BM’ye yaptığı kıta sahanlığı bildiriminden sonra, Barbaros ve Fatih gemilerini bölgeye gönderdi.
Akyar, Doğu Akdeniz Havzası’ndan çıkacak olan doğalgazın
- Anadolu’ya oradan da Trakya’ya bağlanacak, Avrupa’ya ulaşabilecek, dedi.
- Alternatif güzergah ise, İsrail-Lübna-suriye-Türkiye oradan da Avrupa’ya gidecek.
- Doğu Akdeniz’den Girit’e oradan da Yunanistan ve İtalya’ya gidecek olan boru hattının maliyeti çok yüksek. 6-7 milyar civarında seyrediyor.
Akyar, Rusya ve Çin şirketlerine ruhsat verilerek, Türkiye ve KKTC’ye ait alanlarda sondaj yapılmasına izin verilebilir.
Akdeniz Üniversitesi Devletler Hukuku Ana Bilim Dalı Başkanı Yard. Doç.Dr. Emete Gözügüzelli, “1945’ten Truman Doktrininden bu yana yer alan kıta sahanlığı üzerinde fiili ve nazarı işgalden bağımsız hakları mevcuttur. 1960’lardaki haklar ihlal edilmiştir.
FATİH SONDAJ GEMİMİZE SALDIRILIRSA CEVABINI VERİRİZ
Yavuz sondaj gemisinin temmuz sonunda hazır olması bekleniyor. Fatih Sondaj Gemisi’ne Rumlar’dan tutuklama kararı çıkartıldı. Dış işleri Bakanlığı faaliyetlerimizin devam edeceğini söyledi.(10 Haz. 2019 Daily News) Türkiye Rum kesiminin Fatih Sondaj Gemisi hakkındaki kararını kınadı. Eğer böyle bir şeye kalkışırsa Dış İşleri Bakanlığımız cevabını vereceğini söyledi.
AB GEMİLERİMİZİN ÇEKİLMESİNİ İSTİYOR
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Konseyi sözcüsü Maja Kocijancic: biliyorsunuz ki konsey olarak net bir pozisyonumuz var. 2018 martından itibaren Türkiye’nin ilerlemesi, Akdeniz’de sondaj çalışmaları kınandı. Burada ayrıca zaafiyet gösterdiğimizi de biliyoruz. Ayrıcalıklı ekonomik kuşakta sondaj çalışmaları yapılmasıyla çok yakından ilgileniyoruz ve Türkiye’yi derhal Kıbrısın özerk haklarına saygı göstermeye davet ediyoruz. Buradaki esas amacın ne olduğu konusunda spekülasyona girmeyeceğim. Bu sondaj işlemlerinin devam edip etmeyeceğini izlemeye devam edeceğiz. Ayrıca diplomatik temaslarımız da devam edecek.
(Maja Kocijancic, EU and US objections to drilling in cyprus exclusive economic zone, 5 Temmuz 2019)
“MÜZAKERELERDEN HER İKİ HALK İÇİN BARIŞ VE HUZUR UMUYORUM”
Bu sene Kuzey Kıbrıs’ın Türklerin eline geçişinin 40’ıncı senesi. Bunun Kıbrıs sorununun çözümü için bir umut oluşturmasını umuyorum. Ancak Türkiye’nin 40 senenlik istilasının sonunda tüm bu gelişmeler optimizm ve iyimserlik için az pay bırakıyor. Ve küresel dinamikler, Kıbrıs’ın birleşmesine yönelik çabaları Kıbrıs’taki sondaj çalışmalarının gölgesinde bıraktı. Bu kaynaklar Avrupa için çok güçlü enerji kaynağı imkanı sunuyor. Bu doğalkaynakların keşfi, Kıbrı ve İsrail için bu konu güvenlik meselelerinin başında geliyor. Kıbrıs enerjisi bölgede pivot rolünü oynayabilir. Yine de küresel dinamikler hızla değişiyor.
Bugün Türkiye’nin geldiği yerden oldukça kaygı duyuyorum. Türkiye 12 Ekimde Rus yapımı gemisi Barbaros’u Kıbrıs’ın bölgedeki faaliyetlerini durdurmak için ayrıcalıklı ekonomik bölgeye gönderdi. Devam eden günlerde Türkiye Barbaros’un yanına Barbaoros’a destek vermeye savaş gemilerini de gönderdi. O zamandan beri orada hukuksuz çalışmaları devam ediyor. Türkiye’nin özerk hakları, ayrıcalıklı ekonomik kuşakta araştırma ve kullanmayı kapsıyor. Türkiye adada 40 000 askeri ile kanun dışı olarak adanın kuzeyine bulunuyor. Oşinografik haritalara göre Türkiye’nin gemileri Kıbrıs’ın güneyinde bulunuyor. Türkiye’nin başbakanının konuşmaları, şubat ayında başlatılan Yunan ve Kıbrıs Rumlarının yaptıkları barış müzekerelerini riske sokuyor.
Bu müzakerelerde, politik eşitliği olan ortak federasyona dayanan karşılıklı çözüm bulunmaya çalışılıyor. Ancak Türkiye’nin kabadayı tavırları nedeniyle müzakereler durduruldu. Barış müzakereleri için Türkiye’nin derhal gemilerinin bölgeden çekmesi gerekmektedir. Uluslararası topluluk Nikoloas Anastaidas’ı araştırma yapması için desteklemektedir.
Şimdi, AB’nin 13’üncü raporuna göre, “Türkiye Kıbrıs’ta hukuksuz olarak provakatif davranışlar sergiliyor.” Kıbrıs’ın ayrıcalıklı ekonomik kuşaktaki doğal kaynaklarda özerk hakları var. Artık Türkiye’nin son eylemleri ve Kıbrıs’ın yaptıkları barış güvenliğini tehlikeye sokuyor. Başbakan Erdoğan’ın şu sözü beni şaşırttı:
“Amerikanlar arkadaş gibi göürünüyorlar ancak bizim ölü olmamızı istiyorlar. Çocuklarımızın ölmesini isityorlar.” Bu sözleri söyleyen Türkiye’nin bakanı. Ayrıca “ kadınlar erkeklerle eşit değildir.” “dinimiz kadına özel bir pozisyon tanımlamıştır.” diyerek kadınlara bu ayrımı yapmaktadır. “bazıları bunu anlayabilirke bazıları anlayamaz. Siz bunu feministlere anlatamazsınız çünkü onlar annelik müessesesini kabul etmezler. “ Ayrıca Amerika’yı Colombus’un değil de müslümanaların keşfettiğini söylüyor. Liselerde Arap alfabesinin kulllanıldığı Osmanlıca’yı mecburi hale getirdi.
Üst kurumun yapılan çalışmalardan kararının duyıryulması gerekir. Seslerini duyurmamıza ihtiyaçları var. Ayrıca orada Amerikan menfaatlerini korumamzıa ihtiyaçları var. Kıbrıs terör karşıtı eylemlerin destekleyicisi konumunda. ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden, Mayıs ayında Magosa’ya ziyarette bulundu ve Kıbrıs sorununu çözmeyi vaad etti. Her iki taraf için de çözümün faydaları var.
ABD Başkanı Obama kendi döneminde bu konuyu adadaki tüm insanların yaşam şartlarının iyileştirilmesini kapsayacak şekilde ele almıştı. Ayrıca büyükelçiye bu güç kullanarak dahil olunan eylemler konusunda yazmıştım. Başkan Erdoğan’ın seçimler de sona erdikten sonra bu fırsatı değerlendireceğini düşünüyorum.
Barışçık hukuki herhangi bir ilerleme karşısında her zaman müteşekkir karız. ABD’nin Kıbrıs Komisyon Başkanı olarak 40 yılın ardından umalım ve dua edeli ki karşılıklı anlaşmaya en kısa zamanda varılabilir. Ancak hepsinden önce savaş gemilerinin bölgeden çekilmeleri gerekir.
(Sen. Bob Mendez, Chairman on Turkey Incursion In Cyprus, 5 Temmuz 2019)
FINANCIAL TIMES: ISRAİL’İN ENERJİ ANLAŞMALARINDAKİ KONUMU
Geçtiğimiz son 30 ay içerisinde 5’inci üçlü zirve yapıldı. Müzakere edilen bu konulardan en önemlilerinden birisi de İsrail’in enerji anlaşmalarına dahil olması. İsrail anahtar konumda olan doğalgaz boru anlaşmasına varmak üzere. Buradaki enerji Avrupa için de önemli.
Kıbrıs’ın güney sularındaki Aşkelonun kıyısındaki Tamara bölgesi son yılların en büğyük offshore, on shore kıyı şeridi doğalgaz rezervi olarak rapor ediliyor. Delek Sondaj Şirketi ve ABD’nin Noble Energy Şirketi bölgede sondaj çalışmalarını yapıyorşlar.
Financil Times’tan Kudüs bölgesi program yapımcısı John Reed’e göre, buradan elde edilecek enerji İsrail ekonomisi içinoldukça önemli. İsrail’in GSMH’nın %1’ine karşılık geliyor. Gallop’un yaptığı araştırmaya göre yarınların milyarlarca doları… henüz doğu akdeniz ile entegre olmuş değiller. Akdenizin 200 000 metre derinliklerinde doğalgaz bulunuyor. İki şirket de bu rezervleri bilinen, keşfedilmiş olan en geniş doğlagaz kıyı şeridi rezervi olarak kayıtlara geçiyorlar. 9 trilyon feet küplük doğal gaz rezervi ölçümlenmiş. İsrail enerji şirketi önümüzdeki 20 yıl boyunca 6 milyar dolarlık gelir getireceğinden bahsediyorlar. Ayrıca politik gücü de buradaki doğalgaz bağlı olarak şekillendirmeyi umuyorlar. Tamara rezervleri ülke içinde kullanılacak. Şirketlerin doğalgaz boru projeleri Türkiye’nin ve AB’nin Rusya gazına alternatif oluşturuyor. İki şirket aynı zamanda Ürdün’e, Filistin’e bağlanabilecek olan doğalgaz boru hattı üzerinde de çalışıyorlar. Mısır’daki doğalgaz boru hattı Arap Baharı’nın başlangıcında Sina’da sabote edilmişti.
Noble Enerji’nin İsrail Müdürü Bini Zomer’e göre ise halihazırda kıyıda askeri araştırmalar yapılıyor. Ancak araştırmalar için ne kadar para harcanacak? Benyamin Netanyahu’nun hükümeti haziran ayında %40 ihracat yaparken %60’ını saklamıştı. İsrail’deki işçi partisi üyeleri bu konuda kuşkulular… ne kadarının ihraç edilp ne kadarının saklanacağını bilmek istiyorlar.
İsrail İşçi Partisi Üyesi Stav Shaffir’e göre tüm müzakereler kapalı kapılar ardında yapılıyor. Herşey aceleyle büyük şirketlerle büyük gruplarla birlikte yapılıyor. Oysa şirketlere paranın akıllıca dağıtılması gerekiyor. Tabiri caizse beyaz odadaki beyaz fili herkesin görmesi gerekiyor.
Delek Sondaj Sti. Müdürü Yossi Abu’ya göre, düzenlemelerin yapılması istikrarın sağlanması bir zorunluluk. 5-6 bmilyar dolarlık vergi ödenmesi gerekiyor.
Görünüşe bakılıyrsa, İsrail ve bölge güçleri arasında düzenlemeler yapılmaya devam edecek.
(John Reek, Israel Emerge As An Regiobnal Power, Financial Times, 5 Temmuz 2019)
